Struktura dywizjonalna to jeden z modeli organizacyjnych, który stosuje się głównie w dużych, rozbudowanych firmach działających na wielu rynkach lub oferujących szeroki wachlarz produktów. Wybór tej struktury powinien być dobrze przemyślany i dostosowany do strategii firmy, jej skali działania oraz poziomu złożoności organizacyjnej.
Czym jest struktura dywizjonalna?
Struktura dywizjonalna to model organizacyjny, w którym przedsiębiorstwo jest podzielone na samodzielne jednostki (dywizje), z których każda odpowiada za określony obszar działalności.
Może to być podział ze względu na:
produkt - np. osobna dywizja dla samochodów osobowych i osobna dla ciężarowych,
region geograficzny - np. oddziały operujące w Europie, Ameryce i Azji,
grupę klientów - np. segmentacja na klientów indywidualnych i biznesowych.
Każda dywizja działa jak osobna jednostka biznesowa, posiadająca własny dział marketingu, finansów, sprzedaży i produkcji, choć całość organizacji podlega nadrzędnej centralnej administracji.
Przykład
Firma Samsung może mieć oddzielne dywizje zajmujące się smartfonami, telewizorami, sprzętem AGD i półprzewodnikami - każda z nich działa niezależnie, ale podlega głównej centrali.
Rodzaje struktury dywizjonalnej
Struktura dywizjonalna może przybierać różne formy w zależności od sposobu podziału działalności firmy.
Struktura dywizjonalna produktowa
Firma dzieli się na jednostki odpowiedzialne za poszczególne linie produktów. Każda dywizja ma własny zespół zarządzający, który odpowiada za rozwój, marketing i sprzedaż danego produktu.
Przykład
Firma Toyota może mieć oddzielne dywizje dla samochodów osobowych, ciężarowych i luksusowych (np. Lexus).
Struktura dywizjonalna geograficzna
Podział organizacji na dywizje działające w różnych regionach geograficznych. Pozwala dostosować strategię firmy do specyficznych warunków rynkowych w danym kraju lub regionie.
Przykład
McDonald’s działa w różnych krajach, a każda dywizja regionalna dostosowuje menu i strategię do lokalnych preferencji.
Struktura dywizjonalna klienta
Firma segmentuje swoją działalność w oparciu o różne grupy klientów. Każda dywizja dostosowuje ofertę do specyficznych potrzeb klientów indywidualnych, biznesowych czy instytucjonalnych.
Przykład
IBM może posiadać dywizję obsługującą klientów korporacyjnych, sektor publiczny oraz małe i średnie przedsiębiorstwa.
Zalety struktury dywizjonalnej
Struktura dywizjonalna oferuje wiele korzyści, które sprawiają, że jest popularnym modelem w dużych organizacjach.
Lepsza specjalizacja i elastyczność
✔ Każda dywizja koncentruje się na swoim rynku, produktach lub klientach, co pozwala na lepsze dopasowanie strategii biznesowej.
✔ Działy mogą szybciej reagować na zmiany rynkowe i dostosowywać ofertę do lokalnych warunków.
Większa autonomia i szybkie podejmowanie decyzji
✔ Menedżerowie dywizji mają większą swobodę w podejmowaniu decyzji dotyczących swoich obszarów działalności.
✔ Pozwala to uniknąć przeciążenia centralnej administracji oraz przyspiesza proces decyzyjny.
Skuteczniejsze zarządzanie dużymi firmami
✔ Struktura dywizjonalna ułatwia kontrolę i zarządzanie w wielkich korporacjach, gdzie niemożliwe jest efektywne kierowanie wszystkimi procesami z jednej centrali.
✔ Umożliwia kontrolę kosztów i zyskowności poszczególnych jednostek - łatwiej jest ocenić rentowność każdej dywizji.
Przykład
Koncern General Electric (GE) stosuje strukturę dywizjonalną, aby zarządzać swoimi oddziałami zajmującymi się lotnictwem, energią, medycyną i przemysłem.
Wady struktury dywizjonalnej
Pomimo licznych zalet, struktura dywizjonalna wiąże się również z pewnymi ograniczeniami i wyzwaniami.
Duże koszty operacyjne
Każda dywizja wymaga własnych zasobów, co prowadzi do duplikacji działów (np. osobne działy marketingu i finansów dla każdej dywizji). Może to zwiększać koszty administracyjne i operacyjne firmy.
Ryzyko konfliktów między dywizjami
Ponieważ każda jednostka działa jak oddzielne przedsiębiorstwo, mogą pojawiać się konflikty o zasoby, klientów czy strategię rynkową. Może dochodzić do wewnętrznej konkurencji, co nie zawsze jest korzystne dla całej organizacji.
Brak współpracy między dywizjami
Firmy stosujące strukturę dywizjonalną mogą napotykać trudności w wymianie wiedzy i doświadczeń między różnymi działami. Może to prowadzić do braku synergii i nieefektywnego wykorzystania zasobów.
Przykład
Firma Sony przez lata miała problem z koordynacją swoich dywizji (np. elektroniki użytkowej i gier wideo), co utrudniało wdrażanie wspólnych strategii i innowacji.
W jakich organizacjach sprawdza się struktura dywizjonalna?
Struktura dywizjonalna jest odpowiednia dla firm, które:
- są duże i zdywersyfikowane - działają w różnych sektorach, oferują szeroką gamę produktów lub operują na wielu rynkach,
- potrzebują elastyczności - chcą dostosować strategie do specyfiki różnych rynków lub grup klientów,
- mogą sobie pozwolić na wysokie koszty administracyjne - rozbudowana struktura wymaga dużych nakładów na zarządzanie.
Przykłady firm stosujących strukturę dywizjonalną
Procter & Gamble (P&G) - podział na dywizje według kategorii produktów (kosmetyki, środki czystości, produkty dla dzieci).
Apple - różne dywizje odpowiedzialne za sprzęt komputerowy, smartfony, oprogramowanie i usługi cyfrowe.
Volkswagen Group - odrębne dywizje dla marek takich jak Audi, Porsche, Skoda i Volkswagen.
Struktura dywizjonalna to skuteczny sposób zarządzania dużymi firmami, pozwalający na lepszą kontrolę poszczególnych jednostek biznesowych i elastyczne reagowanie na potrzeby rynków. Jednak jej stosowanie wiąże się z wyższymi kosztami administracyjnymi oraz ryzykiem konfliktów wewnętrznych.
Komentarze